- De rechtbank in Rotterdam heeft bepaald dat de verkoop van sjoemelsigaretten, met kleine gaatjes in de filter, in strijd met de Tabaks- en rookwarenregeling is.
- De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) moet daarom binnen zes weken een verbod op de verkoop gaan handhaven.
- De Vereniging Nederlandse Sigaretten- & Kerftabakfabrikanten zegt dat de huidige meetmethode voldoet aan Europese richtlijnen en Nederland hier niet zomaar van af mag wijken.
- Lees ook: Pakje sigaretten kan €40 gaan kosten in 2040 – Kabinet overweegt hogere belasting
De verkoop van zogenaamde sjoemelsigaretten, waarbij er kleine gaatjes in de filter zitten, is volgens de rechtbank in Rotterdam “in strijd met de Tabaks- en rookwarenregeling”. De manier om te meten hoeveel schadelijke stoffen rokers binnenkrijgen, klopt niet en dus moet de overheid de verkoop van deze sigaretten aan banden leggen.
Binnen zes weken moet de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) daarop gaan handhaven. Het is aan de autoriteit zelf om te bepalen “hoe zij daar precies invulling aan gaan geven”, aldus de rechtbank.
De zaak was aangespannen door de Stichting Rookpreventie Jeugd. De stichting vroeg de NVWA in 2018 om de verkoop van die sigaretten aan te pakken, maar de toezichthouder weigerde dat. Ook een bezwaar daartegen werd in 2019 afgewezen.
Daarop stapten de rookbestrijders naar de rechter. Bij de zaak kreeg de stichting steun van onder meer het Rode Kruis Ziekenhuis, de gemeente Amsterdam en organisaties voor kindergeneeskundigen, tandartsen, longartsen en cardiologen.
Sigaretten worden getest door machines de rook op te laten zuigen. Vervolgens meet de machine hoeveel teer, nicotine en koolmonoxide daarbij vrijkomen. Door kleine gaatjes in de filter zuigen de machines ook schone lucht op. Daardoor verdunt de lucht en lijkt het alsof rokers minder schadelijke stoffen binnenkrijgen.
Maar in de praktijk hebben rokers hun vingers en lippen op die gaatjes. "Daarmee worden dus niet de emissiewaarden gemeten die bij beoogd gebruik van een sigaret vrijkomen", concludeert de rechtbank. "Het is daarom niet duidelijk of filtersigaretten voldoen aan de wettelijke normen. Rokers kunnen dus veel meer schadelijke stoffen binnenkrijgen dan waarvan ze mogen uitgaan."
Vereniging tabaksfabrikanten verwacht geen verbod
Volgens de Vereniging Nederlandse Sigaretten- & Kerftabakfabrikanten (VSK) is de huidige meetmethode niet in strijd met Nederlandse wetgeving, omdat deze is vastgelegd in Europese richtlijnen waar Nederland niet zomaar van af mag wijken.
Sträter benadrukt dat de uitspraak erg ingewikkeld is, maar dat leden van de VSK als British American Tobacco (Pall Mall en Lucky Strike) en Japan Tobacco International (Winston, Camel) nog niet direct bang zijn dat ze ladingen filtersigaretten niet meer kunnen verkopen.
"Dan zou de NVWA moeten besluiten dat filtersigaretten niet meer mogen worden verkocht. Dat zou wel bijzonder zijn, want dan zou het in de hele Europese Unie zijn toegestaan behalve in Nederland", aldus VSK-directeur Jan Hein Sträter.
Sträter verwacht daarom niet dat de toezichthouder filtersigaretten over zes weken zal verbieden. "De rechtbank zegt dat de huidige meetmethode die in de wet staat voorgeschreven niet voldoet. Maar de rechtbank zegt ook: wij zijn niet bevoegd om te zeggen welke meetmethode dan beter is. En de NVWA is dat ook niet, ze kunnen niet op eigen houtje een meetmethode van de plank trekken."
De mogelijkheid bestaat wel dat de huidige meetmethode van schadelijke stoffen in filtersigaretten tot op Europees niveau in twijfel wordt getrokken. De Europese Commissie herziet de richtlijn daarvoor om de zoveel jaar. Daarbij kijkt het dagelijks bestuur van EU ook naar de nieuwste inzichten over het meten van schadelijke stoffen die vrijkomen bij het roken.
Supermarkten zeggen dat het nog onduidelijk is wat de gevolgen zijn van het Rotterdamse vonnis over filtersigaretten. De branche volgt de wet- en regelgeving van de overheid, zo benadrukt een woordvoerster.
